Belang van alimentatie- en relatieonderzoek bij vermoedens van samenwonen of financiële zelfstandigheid van je ex-partner

Lees hoe onderzoek verloopt, welk bewijs nodig is en welk enorm bedrag je kunt besparen.

Wanneer je na een scheiding partneralimentatie betaalt, ga je ervan uit dat dit terecht is: je ex-partner kan namelijk (nog) niet zelfstandig in het levensonderhoud voorzien. Maar wat als je vermoedt dat je ex inmiddels samenwoont met een nieuwe partner of financieel zelfstandig is geworden? In dat geval kan een alimentatie- en relatieonderzoek niet alleen gerechtvaardigd zijn, maar ook veel geld besparen. In dit blog lees je waarom het verzamelen van bewijs zo belangrijk is, welke vormen van bewijs er nodig zijn en hoe de kosten en baten zich tot elkaar verhouden.

“Het is aan de betalende partij om te bewijzen dat de ex-partner samenwoont of financieel zelfstandig is.”

Waarom is alimentatie- en relatieonderzoek nodig?

Partneralimentatie is bedoeld als vangnet voor de financieel zwakkere ex-partner. Maar de wet stelt duidelijke grenzen: zodra je ex-partner "samenwoont als ware gehuwd" of financieel zelfstandig is, vervalt het recht op partneralimentatie (art. 1:160 BW). Veel mensen blijven echter alimentatie ontvangen terwijl ze daar geen recht meer op hebben, bijvoorbeeld door samenwonen te verzwijgen of hun inkomen te verhullen. Dit wordt alimentatiefraude genoemd.

Het is aan de betalende partij om te bewijzen dat de ex-partner samenwoont of financieel zelfstandig is. De rechter stelt hoge eisen aan dit bewijs, omdat het stopzetten van alimentatie definitief is en niet kan worden teruggedraaid. Daarom is grondig en juridisch houdbaar bewijs essentieel.

Wanneer vervalt het recht op partneralimentatie?

De alimentatieplicht vervalt als je ex-partner:

• Trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat;

• Duurzaam samenwoont “als ware gehuwd”;

• Zelf voldoende inkomen heeft om in het eigen levensonderhoud te voorzien.
  

Bij samenwonen moet voldaan zijn aan de volgende criteria:

• Een affectieve relatie van duurzame aard;

• Wederzijdse verzorging;

• Gezamenlijk huishouden voeren;

• Samenwonen op één adres.

Waarom is bewijs verzamelen zo belangrijk?

Juridische eisen

De rechter verlangt objectief, feitelijk en gedetailleerd bewijs. Alleen vermoedens of losse aanwijzingen zijn onvoldoende. Onvoldoende bewijs leidt tot afwijzing van het verzoek tot nihilstelling (stopzetten) van de alimentatie.

Financiële gevolgen

Met het juiste bewijs kun je:

• De alimentatieplicht beëindigen.

• Teveel betaalde alimentatie terugvorderen.

• In veel gevallen ook de kosten van het onderzoek verhalen op je ex-partner.

  
  

“Er zijn gerechtelijke uitspraken bekend waarin onderzoekskosten van € 15.000,- zijn gemaakt, terwijl dit uiteindelijk leidde tot een besparing van maximaal € 150.000,- bruto op partneralimentatie. In dat geval bedroeg de vastgestelde alimentatie € 1.150,- bruto per maand en was de betalingsperiode nog maar net begonnen.”

Wat voor bewijs is nodig?

De bewijslast ligt bij de alimentatiebetaler. De rechter verwacht een “patroon van samenleven” over een langere periode, meestal twaalf weken steekproefsgewijs vastgesteld.

Mogelijk bewijs omvat:

• Getuigenverklaringen: van buren, vrienden of familie die bevestigen dat je ex-partner samenwoont;

• Observaties en foto’s/video’s: van overnachtingen, gezamenlijke activiteiten, boodschappen doen, etc.;

• Financiële gegevens: gezamenlijke rekeningen, gedeelde kosten, bankafschriften;

• Officiële documenten: post of documenten op naam van de nieuwe partner op het adres van je ex;

• Sociale media: foto’s, berichten of updates die samenwonen aantonen;

• Informatie van overheidsinstanties: inschrijving op hetzelfde adres;

• Logboek van signalen: wie, wat, wanneer heeft waargenomen (essentieel voor het opbouwen van een dossier).

  
  

Het bewijs moet aantonen dat er sprake is van een affectieve, duurzame relatie met wederzijdse verzorging en een gezamenlijke huishouding.

Observaties en foto's/video's van onder andere gezamenlijke activiteiten

Hoe verloopt een alimentatieonderzoek?

Een professioneel recherchebureau voert het onderzoek uit via:

• Observaties (schaduwen, volgen);

• Digitaal recherchewerk (open bronnen, social media);

• Getuigen horen;

• Rapportage voor de rechtbank.

  
  

Het onderzoek duurt meestal enkele weken tot enkele maanden, afhankelijk van de complexiteit en de benodigde bewijslast.

Kosten en baten: wat kun je besparen?

Kosten

• Recherchebureau: gemiddeld tussen de € 3.500,- en € 15.000,-, afhankelijk van de duur en complexiteit;

• Advocaat: uurtarief of vaste prijs, vaak enkele duizenden euro’s;

• Rechtszaak: griffierechten, proceskosten.

  
  

Wat kun je besparen?

• Stopzetten alimentatie: Stel je betaalt € 950,- per maand en de termijn loopt nog 9 jaar, dan bespaar je bruto € 102.600,-;

• Terugvorderen van teveel betaalde alimentatie: Als blijkt dat je ex-partner al langer samenwoont, kun je dit bedrag terugvorderen;

• Onderzoekskosten verhalen: In steeds meer gevallen bepaalt de rechter dat de ex-partner de onderzoekskosten moet betalen, zeker als bewezen is dat hij/zij niet eerlijk was over de situatie.

Risico’s van zelf bewijs verzamelen

Zelf bewijs verzamelen lijkt aantrekkelijk, maar is riskant:

• Onrechtmatig verkregen bewijs (zoals heimelijk filmen of inbreuk op privacy) wordt door de rechter afgewezen;

• De ex-partner kan afwijkend gedrag gaan vertonen als hij/zij doorheeft dat je onderzoek doet;

• Professionele bureaus weten precies wat juridisch houdbaar is en werken discreet en binnen de wet.

Stappenplan bij vermoeden van samenwonen of financiële zelfstandigheid

1. Signalen verzamelen: Noteer alle aanwijzingen, houd een logboek bij;

2. Juridisch advies inwinnen: Overleg met een advocaat over de haalbaarheid en aanpak;

3. Recherchebureau inschakelen: Laat professioneel onderzoek doen voor juridisch houdbaar bewijs;

4. Rapport bespreken met advocaat: Bepaal de strategie (onderhandelen, brief sturen, of direct naar de rechter);

5. Rechtszaak starten: Indien nodig, verzoek tot nihilstelling of verlaging van de alimentatie indienen;

6. Kosten verhalen: Vraag de rechter om de onderzoekskosten en eventueel teveel betaalde alimentatie te laten terugbetalen door je ex-partner.

Samenvatting en conclusie

Het vermoeden dat je ex-partner samenwoont of financieel zelfstandig is, rechtvaardigt een grondig alimentatie- en relatieonderzoek. De financiële belangen zijn vaak groot: met een investering van enkele duizenden euro’s kun je tienduizenden euro’s besparen of terugvorderen.

De rechter stelt echter hoge eisen aan het bewijs, waardoor professioneel onderzoek noodzakelijk is. Zelf bewijs verzamelen is riskant en vaak niet rechtsgeldig. Het inschakelen van een recherchebureau en een advocaat levert niet alleen duidelijkheid op, maar biedt ook de mogelijkheid om de alimentatieplicht te beëindigen, teveel betaalde bedragen terug te halen én de kosten op de ex-partner te verhalen. Uiteindelijk levert het onderzoek niet alleen financiële winst op, maar ook rust en gerechtigheid.

Kortom: heb je een serieus vermoeden? Laat het professioneel onderzoeken, want de investering betaalt zich in de meeste gevallen ruimschoots terug.

Let op! Elk dossier is uniek. Laat je altijd adviseren door een gespecialiseerde advocaat of recherchebureau voordat je stappen onderneemt. Zo vergroot je de kans op succes en voorkom je juridische valkuilen.